اين وبلاگ نظريه سيستم ها دانشكده علوم رياضي دانشگاه صنعتي شريف است. رياضيات پيچيدگي هاي علوم زيادي را از جمله مكانيك و الكترونيك حل كرده است. اكنون اميد مي رود كه رياضيات بتواند افسار گسيختگي علوم انساني چون جامعه شناسي، قانون گذاري، و سياست را مهار كند.
منطق بازي ها (مبتني بر نظريه بازي ها)؛ منطق تكليف، و منطق شناختي
نمونه هايي از ابزارها رياضي هستند كه مي توانند در توصيف و درستيابي
سيستم هاي چند عاملي (اجتماعي) نقش بازي كنند. در درس نظريه سيستم ها، براي عامل چهار ويژگي: آگاهي، رقابت، ائتلاف و تعهد را در نظر مي گيريم. هر عامل با توجه به اين ويژگي ها سعي بر رفع نيازهاي خود دارد.
اقليدس رياضيات (خواص و روابط) اشيا ساكن را صورت­بندي كرد، نيوتن رياضيات اشيا متحرك، و حالا بشر مي خواهد رياضيات اشيا هوشمند را صورت­بندي كند.



۱۳۸۷ اسفند ۸, پنجشنبه

الگوريتم طراحي شعار انتخاباتي

بعد از هر انتخابات هميشه مي­شنويم كه جامعه­اي ايراني غير قابل پيشبيني است. اما در واقع اين گونه نيست، و اينگونه صحبت كردن يك فرافكني است. دليل اين فرافكني ضعف ما در تحليل سيستم هاي ­اجتماعي است. هيچ يك از احزاب سياسي كشور نه قبل و نه بعد از انتخابات قادر به بيان تحليلي از نتيجه انتخابات نيستند. چون احزاب نه به صورت علمي، كه بايد برخاسته از هويتي علمي باشد، بلكه با شور و احساسات، به سوي انتخابات مي­روند. در اين گفتار سعي مي كنيم تحليلي از روند انتخابات رييس­ جمهوري ارايه دهيم. مسلما فرضيه زير قابل نقد و بررسي است.
در انتخابات

1. با عاملي روبرو هستيم كه قصد دارد از ميان گزينه ­هاي موجود (كه همان شعارهاي انتخاباتي هستند) بهترين را انتخاب كند و به آن راي بدهد.

2. هر عامل با توجه به نيازهايش به يكي از گزينه هاي موجود راي مي دهد.

3. راي آندسته از عامل­هايي كه جمعيت بيشتري از سيستم را به خود اختصاص مي دهند (مثلا متولدين سالهاي 58 تا 66 در كشور) نقشي اساسي را در نتيجه انتخابات بازي مي ­كنند.

در انتخابات گذشته دو كانديدا، معين و قاليباف، سعي كردند شعارهايي نزديك به شعارهاي خاتمي بدهند كه در دوره­هاي قبل توانسته بود راي بسيار قابل توجهي كسب كند. آنها شعارهايي چون عشق و آزادي دادند. دو كانديدا ديگر، احمدي­نژاد و كروبي، شعارهاي معيشتي دادند كه بيشتر مورد توجه مردم قرار گرفت و اين دو كانديدا توانستند در رتبه­ اي بالاتر از دو كانديدا اولي قرار گيرند.
آيا راي دهندگان اين دوره رييس­ جمهوري هماناني نبودند كه به خاتمي راي داده بودند؟
جواب مثبت است.

پس چرا معين و قاليباف نتوانستند همان راي را بدست آورند؟

براي پاسخ دادن به اين سوال بايد شناختي از عامل داشته باشيم. هر عامل به دنبال پاسخگويي به نيازهاي خود است. بگذاريد يك عامل (انسان) را به كمك هرم سلسله مراتب نيازهاي مازلو مدل ­كنيم.




در شكل هرم مازلو را مي­توانيد مشاهده كنيد كه در سطح پاييني هرم نيازهاي فيزيولوژي و در بالاترين سطح نيازهاي خود­شكوفايي قرار دارد. مازلو معتقد است قبل از اينكه نيازهاي سطوح بعدي انگيزه­هاي مهمي براي عمل گردند لازم است نيازهاي آن سطح حداقل بطور نسبي ارضا گردد.

بنابر 3 نتيجه انتخابات در كشور وابسته به نياز مشترك آندسته از عامل ها است كه جمعيت قابل ملاحظه­اي دارند. به بررسي اين قشر در دو زمان، يكي انتخابات 76و80 و ديگري انتخابات 84 مي­پردازيم. در دو انتخابات اول­، كشور تازه با يك قشر جوان روبرو ­شده بود و اكثر اين قشر جوان در سنين زير 22 سال بسر مي­بردند و در حمايت مالي خانواده­هاي خود قرار داشتند. به اين ترتيب، دو سطح پايين هرم مازلو براي اين قشر جوان به وسيله خانواده ارضا شده بود و جوانان به دنبال ارضا سطح سوم هرم، يعني نياز احساس تعلق و عشق بودند. شعارهاي خاتمي مورد توجه قرار گرفت. با گذشت سالها جوانان از زير چتر حمايت مالي و امنيتي خانواده خارج شدند. آنها به دنبال هر شغلي براي ارضا نيازهاي فيزيولوژي، و به دنبال مسكن براي ارضاي نيازهاي ايمني بودند. پس در انتخابات گذشته، به سطح پايين جدول نزول كرده بودند و به همين علت شعارهاي معين و قاليباف مورد توجه قرار نگرفت و شعارهاي احمدي­نژاد وكروبي مورد اقبال قرار گرفت. پرسش زير قابل بررسي است. با مدل كردن عامل به كمك هرم مازلو شعارهاي انتخاباتي اين دور رييس جمهوري چه خواهد بود؟

فرض كنيم بخواهيم شعارهاي انتخاباتي براي يك رييس جمهور طراحي كنيم. مراحل الگوريتمي زير را بايد انجام دهيم.

1. براي هر سطح هرم يك شعار تنظيم كنيم، 7 شعار براي 7 سطح.
2. نسبت جمعيتي را براي هر سطح هرم مشخص كنيم.
3. از ستاد تبليغاتي بخواهيم كه هر يك از 7 شعار را با توجه با توجه به نسبت جمعيتي تبليغ كند.

شعارهاي سطح اول از پايين: عاملي كه در اين سطح قرار دارد مي تواند به اين مجموعه از شعارها جذب مي شود: يارانه دولتي، حمايت اجتماعي، دريافت پول.
شعارهاي سطح دوم از پايين: مسكن، پليس و امنيت محله (محله هاي حومه شهر)، حمل ونقل از حومه شهر به مركز شهر، احساس امنيت شغلي نسبت به آينده.

شعارهاي سطح سوم از پايين: آزادي، تفريح، خانواده، دوستي، آزادي موسيقي، كنسرت، پارك، و هر امكانات اجتماعي براي دوستي و عشق.

شعارهاي سطح چهارم از پايين: تحصيل، شغل مناسب، استقلال سياسي، احترام اجتماعي، تحمل سختي براي پيشرفت اقتصادي، بالا بردن بودجه تحقيقاتي.

شعارهاي سطح پنجم از پايين: وقت آزاد براي انديشدين به خود، امكانات براي سفرهاي توريستي، روابط حسنه با جهان، حقوق بشر، آزاد انديشي.

شعارهاي سطح ششم از پايين: هنر، انديشيدن به نگهداري تمدن و اشياي باستاني، نگهداري از آثار ملي، خلاقيت علمي و فرهنگي، انديشه هاي تازه فلسفي.

شعارهاي سطح هفتم از پايين: نيازي به شعار نيست. نسبت جمعيتي در حد صفر است.


۱۳۸۷ اسفند ۲, جمعه

تنازع اجتماعي

تنازع اجتماعي به حالتي گفته مي­شود كه منافع فرد با منافع جمع در تضاد قرار مي گيرد. همكاري فرد ارزشي ناچيز دارد با اين حال اگر هيچ كس همكاري نكند به ضرر اجتماع تما م مي شود. براي نمونه مي توان عدالت اجتماعي و بازار آزاد را نام برد. براي آشنايي، از صفحه درس نظريه سيستم ها، پروژه دانشجويي تنازع اجتماعي را ببينيد.

http://math.sharif.ir/~systemtheory

براي مطالعه بيشتر همچنين صفحه هاي زير را ببينيد.

http://perspicuity.net/MyEssays/my-essays.html

http://perspicuity.net/sd/xvp-0.html

توصيف و درستيابي اين تنازع ها به كمك منطق وجوب Deontic logic امكان پذير است





۱۳۸۷ اسفند ۱, پنجشنبه

قانون گذاري سازگار و تصميم پذير

يك مجموعه از قوانين اجتماعي حداقل بايد داراي دو خصيصه زير باشند
  1. سازگاري (قوانين همديگر را نقض نكنند)
  2. تصميم پذيري (در هر وضعيتي، براي اجرا كننده، اين كه چه عملي را مطابق با قوانين بايد انجام دهد قابل تصميم گيري باشد)
مثلا بايد قوانين راهنمايي و رانندگي تصميم پذير باشند. يعني نبايد حالتي را بتوان تصور كرد كه يك راننده نتواند مطابق با قوانين تصميم بگيرد كه چه كاري بايد انجام دهد.

هر روزه تعدادي قوانين در مجلس تصويب مي شوند كه بايد با قوانين سالهاي گذشته و قانون اساسي سازگار باشند. همچنين بايد براي مجري (اعضاي مختلف اجتماع) قابل تصميم گيري باشند. چند منطق دان مي توانند به كمك منطق هايي چون منطق وجوب و منطق شناختي نرم افزاري كامپيوتري را فراهم كنند كه بتواند در مجلس بكار گرفته شود و از برقراري اين دو خاصيت محافظت كند.

۱۳۸۷ بهمن ۳۰, چهارشنبه

تقسيم كيك

من علاقه مند هستم كه درستي الگوريتم هاي زير را به كمك منطق بازي ها ثابت كنم. دانشجويان علاقه مند به من مراجعه كنند



فرض كنيم مي خواهيم كه يك كيك عادلانه بين n نفر تقسيم شود. الگوريتمهاي زير نمونه اي از الگوريتم هاي چند عاملي براي n=3 هستند.


تعريف: گوييم يك تقسيم كيك بين n عامل عادلانه است هرگاه هر عامل باور داشته باشد كه حداقل يك nام كيك به او رسيده است.



الگوريتم زير عادلانه بودن تقسيم را برآورده مي­كند.

1- ابتدا بازيكن 1 كيك را به دو قسمت مساوي از لحاظ خود تقسيم مي­كند (فرض كنيد a1,a2 )

2- بازيكن 2 يكي از دو قسمت­ را كه از لحاظ خود از ديگري بزرگتر است براي خود بر مي­دارد (فرض كنيد a2 را برداشته است)

3- بازيكن­ 1 قسمت خود را به 3 قسمت مساوي از لحاظ تقسيم مي­كند (فرض كنيد a11,a12,a13)

4- بازيكن 2 قسمت خود را به 3 قسمت مساوي از لحاظ خود تقسيم مي­كند (فرض كنيد a21,a22,a23)

5- بازيكن 3 از 3 قسمت a11,a12,a13 بزرگترين قسمت از لحاظ خود را بر­مي دارد. (فرض كنيد a12)

6- بازيكن 3 از 3 قسمت a21,a22,a23 بزرگترين قسمت از لحاظ خود را بر­مي دارد. (فرض كنيد a21 )


بعد از انجام الگوريتم بازيكن 1 قسمت­هاي a11,a13، بازيكن 2 قسمت­هاي a22,a23 و بازيكن 3 قسمت­هاي a12,a21 را خواهد داشت.




تعريف: گوييم يك تقسيم كيك بين n عامل از حسادت آزاد است هرگاه هيچ عاملي به عاملي ديگر حسادت نكند.




الگوريتم زير به يك تقسيم حسادت آزاد منجر مي­شود. خوب بود اگر نويسنده پايان­نامه بتواند بصورت فرمال اين موضوع را ثابت كند.

1. بازيكن اول كيك را به سه قسمت a1,a2,a3 از لحاظ خود مساوي تقسيم مي­كند.

2. بازيكن دوم سه قسمت تقسيم شده را از لحاظ خود از بزرگ به كوچك مرتب مي­كند. فرض كنيد a1>a2>a3 . سپس تكهe>=0 را طوري از a1 جدا مي­كند كه a'1=a1-e=a2 شود.

3. بازيكن سوم از بين تكه­هاي a'1,a2,,a3 تكه بزرگتر از لحاظ را انتخاب مي­كند و براي خود بر مي­دارد.

4. اگر بازيكن سوم را a'1 بر ندارد a'1 به بازيكن دوم داده مي­شود و تكه ديگر باقيمانده (از سه تكه a'1,a2,,a3) به بازيكن اول داده مي­شود. اگر بازيكن سوم a'1 را بردارد، بازيكن دوم از بين دو قسمت ديگر بزرگترين را از لحاظ خود انتخاب مي­كند و براي خود بر مي­دارد. تكه ديگر باقيمانده نيز به بازيكن اول داده مي­شود.

5. بعد از اجراي 4، يا بازيكن دوم يا بازيكن سوم a'1 را دارد. آن بازيكني كه a'1 را دارد بازيكن P1 و بازيكن ديگر (از بين بازيكن­هاي دوم و سوم) را بازيكن P2 بناميد.

6. بازيكن P2 قسمت e را به سه قسمت از لحاظ خود مساوي تقسيم مي­كند و بازيكن­ P1 ، بازيكن اول و بازيكن P2 به ترتيب هر يك، يك قسمت را براي خود بر مي­دارد.




تا آنجا كه من مي­دانم الگوريتم حسادت آزاد براي تقسيم بين n>=5 عامل هنوز معرفي نشده است. اين موضوع مي­تواند به عنوان يك پژوهش در نظر گرفته شود كه آيا منطق به پيدا كردن اين الگوريتم­ها كمك كند. آيا مي­توان وجود يا عدم وجود اين الگوريتم­ها را ثابت كرد.

Lets model the following paradigm


I think of a logical modeling of above paradigm. I think deontic logic and epistemic logic could be useful. Please interested students contact me.